Zespół stresu pourazowego (w skrócie PTSD) – to zaburzenie często rozpoznawane u osób
doznających przemocy. Aby stwierdzić u danej osoby PTSD, muszą być spełnione
następujące kryteria:
1. Pacjent był narażony na wydarzenie zagrażające lub katastroficzne, które mogłoby
spowodować przenikliwe odczuwanie cierpienia u niemal każdego:
- podczas tego wydarzenia miała miejsce ekspozycja na doświadczenie zagrożenia
życia; - bardzo silny stres podczas tej ekspozycji.
2. U pacjenta występuje ponowne odtwarzanie traumy w postaci:
- powracających przykrych wspomnień i snów;
- nagłego działania lub odczuwania w taki sposób, jak gdyby traumatyczne
wydarzenie nastąpiło ponownie; - silnego stresu i gorszego samopoczucia w sytuacji zetknięcia się z okolicznościami
przypominającymi traumatyczne zdarzenie lub związanymi z nim; - fizjologicznej reakcji podczas ponownego zetknięcia się z sygnałami
przypominającymi zdarzenie.
3. Pacjent aktualnie unika lub preferuje unikanie okoliczności przypominających
traumatyczną sytuację lub związanych z nią, co nie miało miejsca przed wystąpieniem
traumatycznej sytuacji:
- usiłowanie unikania myśli lub uczuć kojarzących się z traumą;
- usiłowanie unikania aktywności;
- amnezja;
- zmniejszenie zainteresowania istotnymi zajęciami i sprawami;
- uczucie obojętności;
- poczucie braku perspektyw na przyszłość.
4. Uporczywie utrzymujące się objawy zwiększonej wrażliwości i stanu pobudzenia (nie
mające miejsca przed wystąpieniem traumatycznej sytuacji) w postaci którychkolwiek
dwóch z poniższych:
- trudności z zasypianiem i podtrzymaniem snu;
- drażliwość lub wybuchy gniewu;
- trudności w koncentracji uwagi;
- nadmierna czujność;
- nasilony strach przy nieoczekiwanych bodźcach.
Wszystkie kryteria muszą zostać spełnione w ciągu 6 miesięcy od stresującego
wydarzenia albo od zakończenia okresu oddziaływania stresora.
Złożony zespół stresu pourazowego (w skrócie DESNOS) – to zaburzenie rozpoznawane
u osób z wieloletnimi doświadczeniami traumatycznymi. O DESNOS możemy mówić, gdy
spełnione są następujące kryteria:
1. Zmiany w regulacji emocji, takie jak:
- nieadekwatne do sytuacji reakcje emocjonalne;
- zachowania autodestrukcyjne, takie jak samouszkodzenia i zaburzenia odżywiania;
- myśli samobójcze;
- problemy seksualne, takie jak kompulsywność czy zahamowanie zachowań
seksualnych; - problemy w wyrażaniu złości.
2. Zmiany w uwadze i świadomości:
- dysocjacje – odłączenie uwagi od świadomości;
- amnezja w związku z przeżytą traumą;
- zmiany w postrzeganiu siebie;
- negatywny obraz samego siebie;
- poczucie bezradności, bezsilności;
- odczuwanie wstydu, poczucia winy;
- poczucie napiętnowania (stygmatyzacji).
3. Zmiany w relacjach z ludźmi:
- trwały brak zaufania;
- rewiktymizacja (ofiara przemocy doznaje kolejnej krzywdy ze strony innych osób);
- wiktymizacja (proces stawania się ofiarą).
4. Somatyzacje (doświadczanie pod wpływem stresu objawów płynących z ciała):
- przewlekły ból;
- objawy ze strony układu pokarmowego, oddechowego, układu krążenia;
- objawy konwersyjne (do najczęstszych należą: zaburzenia koordynacji ruchowej i
równowagi, osłabienie, porażenie kończyn, utrata czucia części ciała); - objawy seksualne.
5. Zmiany w systemie wartości:
- utrata wiary;
- poczucie beznadziei;
- rozpacz.
Jak sobie radzić z zespołem stresu pourazowego (PTSD)
