Kiedy ofiara przemocy może wyrosnąć na sprawcę

I Dlaczego  ofiara przemocy może stać się jej sprawcą?

Wiele osób, które doznało w przeszłości  przemocy albo w dalszym ciągu doznają jej teraz, stosuje przemoc wobec innych. Dotyczy to zarówno dzieci, jak i dorosłych. Dlaczego tak się dzieje?

1. ofiara przemocy traci empatię do samego siebie, a przez to i do innych osób;
2. może nie rozpoznawać swoich uczuć i potrzeb, a tym samym uczuć i potrzeb innych osób;
3. przestaje lubić samego siebie, więc może też czuć niechęć do innych ludzi;
4. zaprzecza doznawanej przemocy, przez co nie potrafi wyciągać z niej wniosków;
5. doznaje poczucia zdrady i odrzucenia przez bliskich, zatem przestaje ufać;
6. odczuwa żal, poczucie bezradności i utraty kontroli nad swoim życiem i innymi ludźmi, a to może wzmagać agresję.

II   Jakie typy przemocy stosują sprawcy będący też ofiarami?

Osoby te stosują z reguły podobne formy przemocy jakie stosowano wobec nich. To znaczy ci, wobec których stosowano przemoc fizyczną, często zachowują się w ten sposób wobec innych. Osoby doświadczające przemocy emocjonalnej mogą podobnie traktować swoich bliskich. Osoby wykorzystywane seksualnie łamią granice intymne innych osób. Ludzie będący ofiarami zaniedbania też często zaniedbują swoich bliskich. Ofiary przemocy psychicznej zachowują się podobnie wobec innych ludzi.

III   Jak ofiara przeobraża się w sprawcę? Jakie mechanizmy tym kierują?

1. ofiara uczy się przemocy od sprawcy;
2. ofiara identyfikuje się ze sprawcą i przejmuje odpowiedzialność za jego agresywne zachowania;
3. ofiara próbuje radzić sobie z doznawaną przemocą poprzez nadmierne kontrolowanie sytuacji i ludzi;
4. ofiara zaprzecza przemocy;
5. w przypadku gdy przemoc zostanie ujawniona ofiara minimalizuje ją;
6. ofiara usprawiedliwia stosowanie przemocy przez sprawcę poprzez poszukiwanie różnych przyczyn takiego zachowania sprawcy;
7. ofiara wypiera z podświadomości fakt, że doznaje lub doznawała przemocy.

IV   Jak terapia może pomóc ofierze przemocy będącej jednocześnie sprawcą?

1. ofiara przypomina sobie, że doszło do przemocy oraz jak wyglądała przemoc, co pozwala na dokonanie właściwej oceny doznanych i dokonanych krzywd;
2. uczy się rozpoznawać swoje uczucia i właściwie je wyrażać, co zapobiega stosowaniu agresji wobec innych;
3. uczy się rozpoznawać i konstruktywnie zaspokajać własne potrzeby, co zmniejsza poczucia żalu i powoduje wzrost poczucia własnej wartości;
4. uczy się empatii, co pozwala na zrozumienie drugiego człowieka i zmniejsza tendencję do krzywdzenia;
5. uczy się odzyskiwać poczucie kontroli nad własnym życiem i ufać innym, co powoduje zmianę nastawienia do ludzi na bardziej pozytywne i pozwala kontrolować własne zachowania.

Napisano na podstawie artykułu „Jak ofiara staje się sprawcą przemocy? – Miesięcznik „Świat problemów”.

Źródło: A. Bakuła: „Kiedy ofiara przemocy może wyrosnąć na sprawcę”.